Vừa qua Khoa Mắt – Tai Mũi Họng phối hợp với Trung tâm phẫu thuật Thẩm mỹ và chăm sóc da Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ tiếp nhận một bệnh nhân nữ Trương Kim P, nữ 63 tuổi ngụ tại Đồng Tháp vào viện vì khối u cánh mũi trái đã nhiều năm.
Bệnh khởi phát từ một nốt nhỏ kích thước khoảng 1mm xuất hiện ở cánh mũi trái, không đau, không rỉ dịch sau đó tăng dần kích thước, không điều trị can thiệp gì. Khối u tiến triển chậm, tăng dần về kích thước, lan ra xung quanh vùng rãnh mũi má, xâm lấn đến các tổ chức da, bề mặt trơn láng, mật độ chắc, không ngứa, không đau, không sưng nề rỉ dịch. Tổn thương không loét không sùi. Không thấy hạch tại chỗ và hạch vùng lân cận. Các bộ phận khác: tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, hệ thần kinh, hệ vận động và các cơ quan khác không có dấu hiệu bất thường. Sau khi nhập viện bệnh nhân được chỉ định sinh thiết một phần thương tổn với kết quả carcinoma tế bào đáy.
Bệnh được sinh thiết một phần thương tổn với kết quả trả về như sau:
- Các tế bào nhân lớn, tăng sắc rõ, bào tương ít, đôi chỗ có chứa sắc tố, hợp thành từng cụm, có hiện tượng xếp hàng rào ở rìa, xâm nhiễm mô đệm.
.png)
Hình 1: Hình ảnh kết quả mô bệnh học khối u cánh mũi
- Sinh thiết một phần thương tổn: Carcinoma tế bào đáy (CBC).
- Kết quả sau cắt trọn thương tổn và tạo hình: CBC, các bờ diện cắt bình thường.
Sau khi được hội chẩn bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật với phương pháp cắt trọn u và mô da cách rìa u 2.5 – 3mm, tạo hình cánh mũi – chuyển vạt da với ekip phẫu thuật gồm: TS.BS. Nguyễn Triều Việt, Ths.BS.CKI. Lý Quang Huy, Ths.BS.CKI. Nguyễn Hữu Giàu. Sau mổ bệnh nhân tiếp tục sử dụng kháng sinh, kháng viêm, giảm đau, theo dõi dấu hiệu sinh tồn, tình trạng vết mổ. Sau mổ 1 ngày tình trạng vết mổ khô, chân chỉ không sưng nề, không rỉ dịch, giảm đau nhiều, không tê mặt, không nghẹt mũi, ăn uống được nên đã được cho xuất viện.
Chúng tôi đánh giá đây là một trường hợp khó, bệnh nhân có khối u cạnh mũi kích thước lớn khoảng 3cm lan cạnh rãnh mũi má trái ảnh hưởng nhiều đến chức năng thẩm mỹ cũng như là chức năng hô hấp sau này, kèm theo kết quả sinh thiết carcinoma tế bào đáy nên quyết định phẫu thuật loại bỏ triệt để tổ chức ung thư, điều trị phủ tổn khuyết đảm bảo chức năng và thẩm mỹ sau khi cắt bỏ tổn thương u là cách điều trị tối ưu nhất, vừa giải quyết được khối u tránh xâm lấn, lan rộng vừa để lại thẩm mỹ cho bệnh nhân, đặc biệt là nữ giới. Điều quan trọng nhất trong phẫu thuật là thiết kế bản vẽ đường rạch da để vừa lấy hết bệnh tích vừa có đủ da để phủ lại vị trí đã mất, tạo hình thẩm mỹ nhất cho bệnh nhân. Trong quá trình phẫu thuật lấy bỏ khối u, phẫu thuật viên đánh giá khối u chỉ xâm lấn mô dưới da và chưa lan đến phần sụn cánh mũi, đó là điều tiên lượng tốt với bệnh nhân vì khối u chưa thực sự lan rộng với các vùng xung quanh. Sau đó rạch da theo bản thiết kế đã sẵn có, bóc tách mô mềm dưới ra, chuyển vạt đảo và vạt xoay phủ lấp vị trí da đã khuyết, cuối cùng tỉ mỉ khâu da 2 lớp cố định lại. Sau đó mẫu bệnh phẩm và các diện cắt được gửi đi làm giải phẫu bệnh và trả kết quả tương tự như kết quả trước phẫu thuật.
Hình 2. Hình ảnh bản thiết kế đường rạch và quá trình bóc tách khối u, chuyển vạt da
Sau 2 giờ phẫu thuật, ekip phẫu thuật đã thành công lấy khối u vùng má - cánh mũi và chuyển vạt da che phủ khuyết hổng và bảo đảm về phương diện thẩm mỹ cho bệnh nhân. Sau đó, bệnh nhân được chuyển qua phòng chăm sóc hậu phẫu để được nhân viên y tế tiếp tục theo dõi.
Kết quả tái khám sau 1 tuần, vết mổ lành tốt, chân chỉ không sưng đỏ, không rỉ dịch, tình trạng máu nuôi các vạt da tốt, không dị cảm mặt, không nghẹt mũi, sau đó tiến hành cắt chỉ và hướng dẫn bệnh nhân chăm sóc vết mổ và tái khám định kì theo dõi.
Hình 3: Hình ảnh sau phẫu thuật 1 tuần
Hình 4: Hình ảnh sau phẫu thuật 2 tuần
Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi và tái khám tại khoa Tai Mũi Họng mỗi 3 tháng/lần trong năm đầu và 6 tháng/lần năm tiếp theo để phát hiện tình trạng tái phát hoặc các tổn thương ung thư mới ở bệnh nhân có nguy cơ cao.
Khuyến cáo: Đối với các tổn thương vùng mặt to dần nghi ngờ ung thư da nên được sinh thiết để chẩn đoán và có hướng xử trí kịp thời.
Khoa Mắt – Tai Mũi Họng
Tài liệu tham khảo tiếng việt
1. Trần Thanh Cường, Võ Đăng Hùng, Bùi Xuân Trường và cộng sự (2005), “Sử dụng vạt tại chỗ trong điều trị ung thư da đầu cổ”, Tạp chí Y học, Đại học Y Dược, TPHCM, phụ bản chuyên đề Ung bướu học tập 9(4), tr 163-168.
2. Nguyễn Trí Dũng (2005), “Da” trong Mô Học tập 2 chủ biên Nguyễn Trí Dũng, Nhà xuất bản Y học, tr 467-486.
3. Nguyễn Bắc Hùng, Trần Thiết Sơn (2000), “Các phương pháp đóng kín khuyết da” trong Bài giảng Phẫu Thuật Tạo Hình chủ biên Nguyễn Bắc Hùng, Trần Thiết Sơn, Bộ Môn Phẫu Thuật Tạo Hình, ĐHY Hà Nội, tr. 60-65.
4. Nguyễn Chấn Hùng (1986), “Ung thư da” trong Ung Thư Học Lâm Sàng tập 2 chủ biên Nguyễn Chấn Hùng, Đại học Y Dược, TPHCM, tr 55-66.
5. Trần Văn Thiệp, Phan Triệu Cung, Võ Duy Phi Vũ, Trần Anh Tường (2005), “Vạt đảo cuống dưới da trong phẫu thuật ung thư da vùng đầu cổ” Tạp chí Y học, Đại học Y Dược, TPHCM, phụ bản chuyên đề Ung bướu học tập 9(4), tr 175-182.
Tài liệu tham khảo tiếng anh
6. Robert S Bader (2019), Which histologic finding are characteristic of basal cell carcinoma (BCC).
7. Julie K. Karen và cộng sự (2022), Basal cell Carcinoma Warning Signs and Images, The Skin Cancer Foundation.
8. Dr.Jamie Mcginness,“Basal cell carcinoma”, Dermatology skin cancer center
9. Gregory L. Wells (2022), Basal Cell Carcinoma – Skin Disorders, MSD Manual Professional Version.