Người bệnh nữ 31 tuổi vào viện vì sưng vùng hàm dưới phải. Cách nhập viện 02 tháng người bệnh phát hiện thấy có khối sưng ở đáy hành lang vùng R41-R45, kích thước ban đầu nhỏ, không đau, đáy hành lang xung quanh không dấu hiệu sưng đỏ. Người bệnh không điều trị gì. Cách nhập viện 14 ngày, người bệnh đến khám tại phòng khám Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ vì khối sưng phát triển kích thước to dần gây mất cân xứng mặt.
Tại thời điểm đến khám, tổn thương tại vị trí ngách hành lang vùng R41-R45 dạng khối sưng, căng bóng, sờ mềm, không đau, còn xương vỏ mỏng ở vị trí R41, phía xa R45. Không có dấu hiệu tê môi cằm, R45 lung lay độ 1.
Thử độ sống tuỷ răng các răng liên quan R41, 42, 43, 44, 45 không đáp ứng.
Người bệnh có tiền sử mắc bệnh tim bẩm sinh, phát hiện cách đây 15 năm, đã phẫu thuật tim cách đây 02 năm, đang điều trị liên tục bằng thuốc, trong đó có thuốc kháng đông Clopidogrel.
Kết quả chụp cắt lớp vi tính với chùm tia hình nón cho thấy tổn thương dạng thấu quang, 1 hốc, giới hạn rõ, kích thước 22,3 x 37,7 x 21,1 mm.
Ảnh chụp ngoài mặt lúc nhập viện. Mặt mất cân xứng 2 bên, có dấu hiệu sưng phần mặt bên phải hơn hơn với bên trái
Chẩn đoán sơ bộ lúc nhập viện là nang xương hàm dưới vùng răng R41-R45. Phương pháp điều trị là phẫu thuật cắt bỏ nang xương, dẫn lưu, kết hợp giải phẫu bệnh mô học. Người bệnh được chuyển khám chuyên khoa Tim mạch can thiệp và được thực hiện các cận lâm sàng trước mổ. Người bệnh được chỉ định ngưng thuốc kháng đông máu 5 ngày trước phẫu thuật.
Hình ảnh phim CTCB cho thấy tổn thương có kích thước lớn, giới hạn rõ, huỷ xương mặt ngoài, xuất hiện hình ảnh tiêu chóp các chân răng liên quan.
Phẫu thuật được thực hiện vào ngày 14/02/2023 dưới gây mê toàn thân. Tạo vạt bao từ R31-R46 đường giảm căng phía xa răng 31, bóc tách vào tổn thuơng, tổn thương phá huỷ toàn bộ xương mặt ngoài, bóc tách toàn bộ tổn thương, nạo sạch, tổn thương có dạng đơn hốc, có vỏ bao rõ ràng nhổ răng 45, đặt dẫn lưu bằng mesch vải thông qua ổ răng nhổ. Khâu đóng vạt bằng chỉ Vicryl 3.0
Hình ảnh bộ lộ tổn thương sau khi bóc tách vạt, tổn thương phá huỷ toàn bộ xương mặt ngoài, vỏ bao rõ, căng bóng. Chất dịch bên trong lòng nang màu vàng trong. Tiến hành bóc tách lấy nang, nạo sạch kết hợp bơm rửa.
Hình ảnh hốc tổn thương sau khi lấy vỏ bao, nạo sạch. Kiểm tra thần kinh cằm. Tiến hành đặt mesch vải khâu đóng vạt.
Sau phẫu thuật điều trị nội khoa bằng kháng sinh Cefuroxim (Cephalosporin thế hệ thứ 2) kháng viêm nhóm Steroid và giảm đau bằng Paracetamol mỗi 6 giờ. Theo dõi hậu phẫu, ghi nhận tình trạng sưng đau và cảm giác tê môi cằm. Điều trị bổ sung bằng vitamin nhóm B.
Thực hiện rút mesch vải sau 24h, khâu đóng ổ răng bằng 1 mũi chữ X để kiểm soát chảy máu sau rút mesch trên cơ địa dễ chảy máu.
Tái khám sau 07 ngày, vết mổ lành, ngoài mặt giảm sưng, còn vết bầm tím, giảm tê môi cằm
Kết quả giải phẫu bệnh học: hiện diện cấu trúc nang được lót bởi một lớp tế bào dẹt, mô đệm sợi thấm nhập nhiều bạch cầu hạt trung tính.
Chẩn đoán mô học: Nang lành tính kèm viêm cấp.
KẾT LUẬN
Xương hàm dưới là vị trí phổ biến thường gặp của các tổn thương, đặc biệt là các tổn thương u nang. Đã có nhiều phân loại tổn thương đã được đề xuất, bao gồm phân loại dựa trên nguồn gốc (do răng và không do răng); vị trí xuất hiện,…. U nang là một bệnh lý thường gặp ở xương hàm dưới. Chẩn đoán lâm sàng bệnh lý nang xương thường dựa vào triệu chứng lâm sàng và trên X quang. Thông thường các tổn thương được quan sát thấy trên X quang có dạng 1 hoặc nhiều hốc, liên quan hoặc không liên quan đến răng, gây đẩy lệch hoặc tiêu chóp chân răng,… tổn thương thường phát triển to dần, không gây đau, người bệnh thường đến khám vì tình cờ phát hiện qua X quang hoặc khi kích thước tổn thương lớn gây biến dạng mặt. Việc chẩn đoán xác định u nang xương hàm sớm giúp ngăn chặn nguy cơ phá huỷ cấu trúc xương dẫn tới nguy cơ gãy xương bệnh lý hoặc viêm nhiễm.
KHOA RĂNG HÀM MẶT