1. Tổng quan về hen và
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và sự cần thiết phải thành lập một đơn vị
quản lý hen và COPD.
Hen phế quản là một trong những
bệnh hô hấp mạn tính phổ biến nhất; ảnh hưởng đến cuộc sống của cả người lớn và
trẻ em. Chúng ta đã có những tiến bộ quan trọng trong vấn đề kiểm soát hen trên
lâm sàng, tuy nhiên về sinh bệnh học và di truyền, vẫn còn nhiều vấn đề còn bỏ
ngỏ. Yếu tố cơ địa có vai trò chủ đạo trong hen nhưng các tác động tương hỗ với
yếu tố môi trường cũng tạo nên nhiều sự khác biệt giữa các cá thể, giữa các cộng
đồng. Với trẻ nhỏ, khói thuốc lá, chế độ dinh dưỡng, stress, kháng sinh và cách
thức sinh của người mẹ là những yếu tố nguy cơ. Đối với trẻ lớn, các yếu tố
nguy cơ có thể là tiếp xúc với dị nguyên, dinh dưỡng bằng sữa mẹ, kích thước và
cấu trúc gia đình, giới tính và sắc tộc. Trên người trưởng thành, tình trạng
hen tái diễn ở trẻ nhỏ và xuất hiện mới có thể là như nhau, điều này có thể
liên quan đến hen nghề nghiệp. Hiểu biết về các yếu tố nguy cơ có thể giúp cho
việc phòng và điều trị hen tốt hơn.
Còn đối với bệnh phổi tắc
nghẽn mạn tính, còn gọi tắt là COPD, theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới,
hiện có khoảng 65 triệu người mắc bệnh từ mức độ từ trung bình đến nặng. Hơn 3 triệu người chết vì COPD năm 2005, tương ứng 5% các trường hợp tử
vong trên toàn thế giới, khoảng 90% tử vong do COPD xảy ra ở các nước có thu
nhập thấp – trung bình. Trước đây, COPD chủ yếu
gặp ở nam giới, nhưng ngày nay tỷ lệ mắc bệnh ở cả nam và nữ gần như tương
đương nhau do tỷ lệ nữ hút thuốc lá gia tăng. Tỷ lệ tử vong do COPD dự đoán sẽ
tăng hơn 30% trong 10 năm tới, trừ khi có những hành động khẩn cấp làm giảm các
yếu tố nguy cơ, nhất là vấn đề hút thuốc lá. Rõ ràng là, một chiến lược quản lý
tốt bệnh COPD sẽ mang lại những hiệu quả to lớn trong việc nâng cao sức khỏe hô
hấp cho cả cộng đồng.
2. Sự ra đời của đơn vị quản lý hen và COPD ngoại trú (ACOCU).
Những đơn vị quản lý hen và
COPD ngoại trú là ý tưởng của Hội Hen – Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng TP.HCM. Vào
ngày 23 tháng 7 năm 2014, được sự phê duyệt của Hội Y Học TP.HCM, Hội Hen – Dị ứng
– Miễn dịch lâm sàng TP.HCM chính thức được thành lập. PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết
Lan được bầu giữ chức chủ tịch Hội trong giai đoạn hoạt động của nhiệm kỳ đầu
tiên 2014 – 2019. Về khía cạnh cộng đồng, Hội Hen – Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng
TP.HCM đặc biệt chú trọng đến việc phát triển các đơn vị quản lý toàn diện cho
bệnh nhân ở các tuyến cơ sở. Hội đã và đang nỗ lực xây dựng một mạng lưới các
“Đơn vị Quản lý Hen & COPD ngoại trú” (Asthma & COPD Outpatient Care
Unit – ACOCU) kết nối rộng khắp từ tuyến tỉnh đến trung ương, từ đó giúp các bệnh
nhân được phát hiện sớm và được chăm sóc, điều trị tốt hơn ngày từ các tuyến
ban đầu”. Hiện tại mạng lưới ACOCU
đã được triển khai ở khắp 47 tỉnh thành phố trên cả nước và hiện tại có
189 đơn vị.
3.
ACOCU Cần Thơ.
Nhận thấy nhu cầu ngày một cao trong điều trị và theo dõi
bệnh nhân Hen và COPD của bệnh nhân khu vực thành phố Cần Thơ, cũng như có cơ hội
được tiếp cận với những ý tưởng, nỗ lực và thành công đáng ghi nhận của Hội Hen
– Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng TP.HCM, TS. BS Võ Phạm Minh Thư, trưởng khoa Nội
Tổng hợp đã xây dựng một hệ thống nhân lực, vật lực tại bệnh viện trường Đại học
Y Dược Cần Thơ đáp ứng yêu cầu của hội để hình thành một đơn vị ACOCU. Ngày 8
tháng 5 năm 2019, PGS. TS. BS Lê Thị Tuyết Lan đã đến làm việc tại Bệnh viện Trường
Đại học Y Dược Cần Thơ, ngoài việc mang đến một buổi sinh hoạt khoa học đầy bổ
ích, PGS còn mang đến quyết định chính thức thành lập đơn vị ACOCU đầu tiên tại
Cần Thơ, thuộc khoa Nội Tổng hợp Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ. Đơn vị
hứa hẹn sẽ mang đến những bước tiến mới trong điều trị và quản lý bệnh nhân hen
và COPD tại thành phố Cần Thơ.
BS.
CKII. Lại Văn Nông, giám đốc Bệnh viện, phát biểu khai mạc buổi sinh hoạt khoa học
PGS. TS. BS. Lê Thị Tuyết Lan trình bày về chủ đề Hô hấp ký
trong buổi sinh hoạt khoa học
PGS. TS. BS. Lê Thị Tuyết Lan (áo trắng, giữa) cùng các bác
sĩ của đơn vị ACOCU Bệnh viện Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ
BAN BIÊN TẬP