Vừa qua Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ đã điều trị thành công cho người bệnh NTH, nữ, 61 tuổi, ngụ tại Cần Thơ. Bệnh nhân vào viện với tình trạng tiểu sán, tiểu nhiều lần cả ngày lẫn đêm, có khối phồng tụt ngoài âm hộ. Qua thăm khám và thực hiện xét nghiệm, chúng tôi chuẩn đoán bệnh nhân mắc bệnh lý sa bàng quang. Bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật bằng phương pháp đặt dải băng qua lỗ bịt. Sau phẫu thuật, bệnh nhân không còn tiểu són, tiều nhiều lần, không còn xuất hiện khối phổng âm hộ, chất lượng cuộc sống được cái thiện rõ rệt.

Vừa qua Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ đã điều trị thành công cho người bệnh NTH, nữ, 61 tuổi, ngụ tại Cần Thơ. Bệnh nhân vào viện với tình trạng tiểu sán, tiểu nhiều lần cả ngày lẫn đêm, có khối phồng tụt ngoài âm hộ. Qua thăm khám và thực hiện xét nghiệm, chúng tôi chuẩn đoán bệnh nhân mắc bệnh lý sa bàng quang. Bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật bằng phương pháp đặt dải băng qua lỗ bịt. Sau phẫu thuật, bệnh nhân không còn tiểu són, tiều nhiều lần, không còn xuất hiện khối phổng âm hộ, chất lượng cuộc sống được cái thiện rõ rệt.

Vậy thế nào là sa bàng quang và phương pháp đặt dải băng qua lỗ bịt?

Định nghĩa: Sa bàng quang là do phần dưới của bàng quang tụt qua lỗ cơ quan sinh dục ngoài, đẩy thành trước của âm đạo ra ngoài âm hộ.

Hình 1. Sa bàng quang

 Nguyên nhân:

•     Mang thai và sinh con nhiều lần: trong thời gian mang thai và sinh đẻ, các cơ vùng chậu và mô nâng đỡ thường bị kéo căng. Đây là nhóm cơ giữ cố định bàng quang, vì vậy nếu chúng bị căng quá mức hoặc yếu đi bàng quang sẽ sa vào âm đạo.

•     Thời kỳ mãn kinh : do nồng độ nội tiết tố Estrogen giảm. Estrogen có vai trò duy trì sức mạnh, sự rắn chắc và đàn hồi của cơ âm đạo.

•     Hoạt động thể chất mạnh mẽ bao gồm việc nâng vật nặng

•     Thừa cân béo phì do tăng thêm áp lực lên các nhóm cơ sàn chậu

Dấu hiệu nhận biết

•     Cảm giác khối phồng trong âm đạo: cảm giác bàng quang bị hạ thấp xuống âm đạo, có khối gì sa ra khi đi tiểu, hết khi đứng hoặc nằm

•     Các rối loạn tiểu như: tiểu khó, són tiểu khi ho hoặc hắt hơi, tiểu không kiểm soát khi gắng sức, …

•     Rối loạn về tình dục: không muốn hay đau khi quan hệ tình dục

•     Đau hoặc khó chịu vùng chậu

Điều trị : Tùy thuộc vào triệu chứng lâm sàng và giai đoạn của bệnh mà có các phương pháp điều trị thích hợp

    1. Tập Kegel : Bài tập này được thực hiện bằng cách kéo căng cơ sàn chậu (giống như khi ngưng tiểu), giữ trong một khoảng thời gian nhất định rồi thả lỏng hoàn toàn. Bạn có thể thường xuyên tập luyện để tăng cường cơ bắp, vì bài tập này không cần dụng cụ đặc biệt và có thể thực hiện ở bất cứ nơi nào (kể cả trong lúc xếp hàng chờ, ngồi tại bàn làm việc hoặc thư giãn trên ghế nệm. Trong một số trường hợp nhẹ, bài tập này có thể giúp cho bàng quang bớt sa xuống sâu hơn. Cách thực hiện bài tập Kegel như sau: Kéo căng, hoặc co cơ sàn chậu, siết cơ khoảng 5 giây, sau đó thả lỏng khoảng năm giây. Tăng dần thời gian lên 10 giây/lần. Mục tiêu là thực hiện từ 3-4 lần tập với mỗi lần bao gồm 10 động tác lặp lại.

2. Thử liệu pháp thay thế estrogen: Nồng độ estrogen suy giảm thường gây suy yếu cơ âm đạo, vì thế bác sĩ có thể khuyến cáo áp dụng liệu pháp estrogen. bác sĩ có thể kê estrogen ở dạng thuốc viên, kem thoa âm đạo, hoặc vòng đặt vào âm đạo để tăng cường cơ bắp sàn chậu vốn bị suy yếu. Liệu pháp estrogen đặt ra một số rủi ro. Các phụ nữ mắc một số bệnh ung thư không nên sử dụng estrogen và bạn cần trao đổi ngay nguy cơ tiềm ẩn cũng như lợi ích của phương pháp này với bác sĩ. Nhìn chung, phương pháp điều trị estrogen dạng thoa thường ít gây rủi ro hơn phương pháp điều trị estrogen toàn thân bằng đường uống.

3. Phẫu thuật :Nếu triệu chứng của sa bàng quang trở nên đáng chú ý và gây khó chịu, bạn có thể cần phải phẫu thuật.

Hiện tại bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ triển khai phương pháp  Phẫu thuật đặt dải băng nhân tạo qua lỗ bịt (Trans obturator tape: TOT). Cho đến nay kỹ thuật TOT đã trở thành kỹ thuật được ưu tiên lựa chọn hàng đầu trong điều trị sa bàng quang  vì dễ thực hiện, ít xâm nhập, an toàn và hiệu quả cao.
Nguyễn Ngọc Tiến (2012), công bố kết quả điều trị tiểu không kiểm soát khi gắng sức bằng kỹ thuật TOT trên 126 bệnh nhân và theo dõi 1 năm sau phẫu thuật, tỉ lệ thành công là 96,8%  hoặc  nghiên cứu của Nguyễn Văn Ân và cs (2012), tỷ lệ thành công là 97%, nhưng vẫn có biến chứng khi mổ là thủng bàng quang và một số tai biến chứng khác như thủng góc âm đạo, đau bẹn đùi, lộ mảnh ghép. Hiện tại nhiều trường hợp được phẫu thuật tại bệnh viện chúng tôi chưa ghi nhận các biến chứng nói trên. 

Hình 2. Sơ lược quá trình phẫu thuật

Hình 3. Xác định độ sa bàng quang và bóc tách thành trước âm đạo

Hình 4. Bóc tách bàng quang và xác định vị trí đặt mesh

Hình 5. Đặt mesh đúng hướng và khâu thành trước âm đạo