Nghiện thuốc lá là gánh nặng to lớn cho ngành y tế nói riêng và xã hội Việt Nam nói chung. Các biện pháp tư vấn điều trị cai nghiện thuốc lá là biện pháp có chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, việc tư vấn cai nghiện thuốc lá còn chưa được quan tâm đúng mức tại các cơ sở sở y tế.
Tác hại của việc hút thuốc lá
Bệnh tim mạch: chiếm hàng đầu trong các bệnh do khói thuốc: tạo ra mảng xơ vữa, gây viêm tắc mạch máu, nhồi máu cơ tim, xuất huyết não, giảm trí nhớ…
Bệnh ung thư: Chủ yếu là ung thư phế quản phổi (chiếm 90%), ung thư vòm họng, miệng, thực quản. Ở người hút thuốc, bệnh ung thư dễ phát triển hơn so với người không hút thuốc.
Bệnh hô hấp: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phế quản mạn tính. Đặc biệt, người hút thuốc còn gây ô nhiễm không khí và những người xung quanh hít phải cũng bị nhiễm độc, nguy hiểm nhất là đối với trẻ nhỏ.
Bệnh răng và lợi: Viêm loét, cao răng, các mảng bám vào răng làm cho răng dễ bị nung mủ, dễ rụng tự nhiên hơn.
Đối với nam giới: Giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh.
Đối với phụ nữ và thai nhi: Tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, dị dạng thai nhi. Nguy cơ bị thiếu cân sẽ cao gấp 2 lần so với người không hút thuốc.
Đối với trẻ em: Dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng do bị giảm tiết sữa ở người mẹ.
Những chữ “A” trong tư vấn cai nghiện thuốc lá
Theo tài liệu hướng dẫn cai nghiện thuốc lá của Bộ Y tế năm 2018, đây là những bước trong quy trình tư vấn cai nghiện thuốc lá đã được đơn giản hóa để nhân viên y tế có thể thực hành.
1. Nicotine thay thế
Nicotine trong chế phẩm thay thế thấm từ từ vào máu sau đó thải ra từ từ, giúp nồng độ nicotine trong máu được ổn định ở một mức không quá cao để tạo củng cố dương tính, cũng không quá thấp để tạo củng cố âm tính. Điều này trái ngược với nicotine trong điếu thuốc lá, vốn làm tăng nồng độ nicotine rất nhanh và giảm cũng rất nhanh, gây cảm giác lệ thuộc thuốc lá.
2. Bupropion SR
Bupropion SR đã được FDA Hoa Kỳ chấp nhận đưa vào sử dụng từ 1997. Cơ chế tác dụng của thuốc là ức chế tái hấp thu dopamine, norepinephrine tại neurone thần kinh đồng thời ức chế thụ thể nicotine.
3. Vareniciline
Vareniciline đã được FDA Hoa Kỳ chấp nhận đưa vào sử dụng từ 2006. Cơ chế tác dụng của thuốc là tác dụng chọn lọc vừa kích thích vừa ức chế một phần thụ thể nicotine loại α4β2
KHOA NỘI TỔNG HỢP