Viêm bao gân dạng duỗi ngón cái là một bệnh lý thường gặp, xảy ra ở 0,5% nam giới và 1,3% ở phụ nữ ở độ tuổi 40-50. Bệnh lý này thường thấy ở các bệnh nhân có bệnh sử viêm mỏm trên lồi cầu trong hoặc ngoài trước đó. Ngoài ra, các bệnh nhân bị viêm bao gân dạng duỗi ngón cái ở cả hai bên có thể thấy ở phụ nữ lần đầu nuôi con hoặc những người trông trẻ nhỏ khi việc phải bế trẻ trở nên thường xuyên.
Viêm bao gân dạng duỗi ngón cái còn có tên gọi khác là viêm bao gân de Quervain, được đặt tên theo một nhà phẫu thuật người Thuỵ Sĩ Fritz de Quervain, khi ông mô tả bệnh lý này lần đầu vào năm 1895. Đây là bệnh lý liên quan đến sự mắc kẹt gân dạng duỗi ngón cái trong khoang duỗi thứ nhất của vùng cổ tay. Bệnh lý gân dày lên bao gân quanh gân dạng ngón cái dài và gân duỗi ngón cái ngắn tại vị trí gân đi qua một đường hầm ở vùng mỏm trâm quay tại cổ tay.
Hình 1-2. Bế trẻ thường xuyên và viêm bao gân dạng duỗi ngón cái
Hầu hết các bệnh nhân đều than phiền về cơn đau ở phía bên quay vùng cổ tay, điển hình với các cơn đau tăng lên khi vận động ngón cái và cổ tay. Một số động tác có thể làm tăng cơn đau hoặc khó khăn khi thực hiện động tác như mở nắp hộp, vặn tay nắm cửa, hay vắt khăn ướt. Vị trí ấn đau ngay mỏm trâm quay và có thể có sưng nề tại vùng này.
Phần lớn chẩn đoán viêm bao gân de Quervain có thể thông qua test Finkelstein bằng cách cho bệnh nhân nắm chặt ngón tay cái và nghiêng cổ tay về phía bên trụ. Cơn đau sẽ xuất hiện dọc theo cổ tay phía quay ngay khoang duỗi thứ nhất. Nếu lâm sàng không hiệu quả để xác định chẩn đoán, có thể chỉ định chụp Xquang để phân biệt các nguyên nhân khác gây đau phía quay vùng cổ tay như thoái hoá khớp cổ tay,…
Hình 3. Test Finkelstein
Viêm bao gân de Quervain có thể tự giới hạn và tự khỏi mà không cần can thiệp gì. Với các bệnh nhân với triệu chứng dai dẳng, mang nẹp cổ tay, kháng viêm toàn thân và tiêm corticosteroid tại chỗ là những phương pháp điều trị không cần phẫu thuật cho bệnh nhân. Nẹp cố định cổ tay thường giúp giảm đau tạm thời nhưng khả năng thất bại và tỉ lệ tái phát cao. Ngoài ra có thể chườm lạnh ở cổ tay và ngón cái.
Hình 4. Nẹp cố định cổ tay và ngón cái
Một số thuốc kháng viêm giảm đau đường uống hoặc đường bôi tại chỗ như acetaminophen, NSAIDs giúp giảm đau và giảm sưng nề tại chỗ.
Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc tái phát sau hai mũi tiêm corticosteroid, điều trị phẫu thuật sẽ được chỉ định. Đây là một loại phẫu thuật nhỏ, với thời gian ngắn, tê tại chỗ và bệnh nhân sẽ được về nhà ngay sau mổ. Các bác sĩ sẽ cắt phần bao gân viêm và dày lên, giúp cho gân trượt tự do và không gây kẹt gân. Sau đó, bác sĩ sẽ tạo hình đường hầm nhằm tránh biến chứng bán trật gân tại khoang thứ nhất.
Hình 5. Phẫu thuật giải phóng bao gân viêm
Sau phẫu thuật, bệnh nhân không cần phải thay băng vết mổ mỗi ngày. Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn thực hiện nhẹ nhàng các sinh hoạt hằng ngày. Khi chỉ khâu được cắt (thường sau 2 tuần), bệnh nhân sẽ được khuyến khích quay lại sinh hoạt bình thường. Bệnh nhân có thể cảm thấy sưng nhẹ và ấn đau tại vị trí mổ trong một vài tháng.
Khoa Ngoại CTCH-TK